W ostatnich latach coraz większym zainteresowaniem Polaków cieszą się emerytalne rozwiązania oszczędnościowe w ramach tzw. III filaru. W związku z planowanym na 2020 rok przekształceniem otwartych funduszów emerytalnych (OFE) w indywidualne konta emerytalne (IKE), warto poszerzyć swoją wiedzę dotyczącą III filaru systemu emerytalnego.
Czym jest IKE
Indywidualne konto emerytalne (IKE) to forma indywidualnego dobrowolnego oszczędzania na przyszłe świadczenia emerytalne, wchodząca w skład III filaru polskiego systemu emerytalnego. Dokonywać wpłat na IKE może każda osoba fizyczna, która ukończyła 16 lat i posiada nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Osoby w przedziale wiekowym 16-18 lat mogą dokonywać wpłat tylko w roku kalendarzowym, w którym uzyskują dochody z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę.
Roczna suma wpłat na IKE nie może przekroczyć 300% prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. W przypadku osób małoletnich dopuszczalna wielkość wpłat ograniczona jest także wysokością uzyskiwanego dochodu z pracy.
Gdzie można założyć indywidualne konto emerytalne
Decyzję o formie odkładania środków w ramach IKE podejmuje posiadacz konta. W zależności od własnych preferencji i oczekiwań, indywidualne konto emerytalne można założyć w:
- towarzystwach funduszy inwestycyjnych – w formie funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego instytucjach prowadzących działalność maklerską (domach maklerskich oraz bankach prowadzących działalność maklerską)
- w formie inwestycji w papiery wartościowe zdematerializowane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi zakładach ubezpieczeń na życie
- w formie umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym bankach
- w formie rachunku oszczędnościowego towarzystwach funduszy emerytalnych
- w formie dobrowolnego funduszu emerytalnego
Osoba zainteresowana założeniem indywidualnego konta emerytalnego podpisuje umowę z wybraną przez siebie instytucją finansową, akceptując zawarte w niej warunki wpłat oraz późniejszych wypłat zgromadzonych środków. Warto podkreślić, że każda osoba ma prawo do posiadania tylko jedno IKE. Środki na nim zgromadzone można jednak swobodnie przenosić do innego IKE lub PPE (pracowniczego programu emerytalnego).
Wypłata środków z IKE
Moment wypłaty środków z IKE oraz jej forma zależą od posiadacza konta. Należy jednak pamiętać, że oszczędności wypłacone przed uzyskaniem uprawnień emerytalnych nie będą zwolnione z 19% podatku od zysków kapitałowych (tzw. „podatku Belki”). Z ulgi podatkowej mogą skorzystać osoby, które:
- dokonają wypłaty zgromadzonych środków po 60 roku życia
- osoby, które nabyły uprawnienia emerytalne przed 60 rokiem życia, jeżeli ukończyły 55 lat
Warunkiem zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych jest również dokonywanie wpłat na IKE w ciągu co najmniej 5 dowolnych lat kalendarzowych lub dokonanie ponad połowy wartości wpłat na IKE co najmniej 5 lat przed dniem złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty.
IKE a śmierć oszczędzającego
Posiadacz IKE może wskazać osobę (lub kilka osób), której, w razie jego śmierci, przekazane zostaną środki z konta. Jeśli oszczędzający nie wskaże takiej osoby, zgromadzone środki przypadną prawnym spadkobiercom lub, w przypadku IKE prowadzonego przez zakład ubezpieczeń na życie, najbliższej rodzinie w kolejności ustalonej w warunkach ubezpieczenia.
Osoby uprawnione do otrzymania środków po zmarłym oszczędzającym mogą je wypłacić lub przenieść na własne IKE lub PPE. Środki te zwolnione są zarówno z podatku od dochodów kapitałowych, jak i podatku od spadków i darowizn.